Günümüzde bilgiye ulaşmak her ne kadar kolaylamış olsa da aynı hızda da kişisel bilgilerimize ulaşmak da kolaylaştı. İşverenlerin iş alım sürecinde bilgi alması, insanların yeni tanıştıkları kişiler hakkında adını arama motorlarında aratarak bilgi alması yaygınlaştı.
Bu nedenle bireyler, kendileri hakkındaki olumsuz içeriklerin kaldırılmasını isteme hakkı gündeme gelmiştir.
Unutulma Hakkı Nedir?
Unutulma hakkı, kişi ve kurumların belirli verilerin silinmesine ilişkin kendileriyle ilgili bilgi, fotoğraf, belge gibi verilere internette yer verilmemesini isteme hakkıdır.
Unutulma hakkı, bireylerin belirli internet kayıtlarından silinerek kendileriyle ilgili bilgi, video veya fotoğrafların silinmesini sağlar, böylece arama motorları tarafından bulunamazlar.
Unutulma hakkı kapsamında kişi veya kurumlar, kendileri hakkında internet ortamında görülmesini istemediği içerikleri, kişilik haklarına zarar veriyor gerekçesiyle arama motorlarından kaldırılmasını isteyebilir. Böylece ilgili içeriklerin silinmesinden sonra arama motorlarında çıkmaz.
Unutulma Hakkı Gelişimi
İlk olarak 2012 yılında Avrupa Komisyonu’un üyesi Viviane Reding’in açıklamalarıyla gündeme geldi. Unutulma hakkına özel koruma içeren, bir AvrupaVeri Koruma Yönetmeliği taslağı açıklandı.
Avrupa Adalet Divanı, 13 Mayıs 2014 tarihli kararında, Google’ın kullanıcılarına bazı durumlarda kendileri ile ilgili bilgilere yönlendiren linkleri silme hakkı tanıması gerektiğine karar vermiştir. Bu karardan sonra Google kendi sitesinde bir form oluşturarak, unutulma hakkı kapsamında verilerinin silinmesini isteyen kullanıcıların başvurularını değerlendirme kapsamına alarak ilgili içerikleri kaldırmaya başladı. İlgili formda sadece ilgili kişi, kendisine ait verilerin silinmesini isteyebilir.
Avrupa Adalet Divanı’ın bireylerin internetteki kişisel verilerini korunmasını sağlayan hakkı sağlayan karara konu olan olay ise İspanyol avukat olan Mario Costeja Gonzolez’in 1998 yılında vergi borcundan dolayı çıkan bir haber linkinin Google’da çıkmasıyla, Google’a başvurarak silinmesini isteyip sonuç alamayınca Avrupa Adalet Divanına götürmesidir. Gonzolez’e göre söz konusu haberden dolayı avukat mesleğinin itibarını zedelediği ve hem maddi hem de manevi zarara uğradığı için ilk olarak linki kaldırmak için Google’a başvuruyor, Google’dan bir sonuç alamayınca Avrupa Adalet Divanına götürüyor. Avrupa Birliğinin yüksek yargı organı olan Adalet Divanı, 13 Mayıs 2014 tarihinde verdiği kararda internet ortamındaki “ilgisiz, geçersiz ya da aramaların işlenme amacını aştığı” kişisel verilere yönelik linklerin bireylerin talebi halinde kaldırılmasına hükmediyor.
Türkiye’de Unutulma Hakkı
Türkiye’de unutulma hakkı Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’un 17 Haziran 2015 tarihli kararında “unutulma hakkı” terimini kullanarak, 13 Mayıs 2014 tarihli Avrupa Adalet Divanı’ın kararına atıfta bulunmuş ve unutulma hakkını da “üstün bir kamu yararı olmadığı sürece, dijital hafızada yer alan geçmişte yaşanılan olumsuz olayların bir süre sonra unutulmasını, başkalarının bilmesini istemediği kişisel verilerin silinmesini ve yayılmasının önlemesini isteme hakkı” olarak tanımlamıştır.
Anayasa Mahkemesinin 3 Mart 2016 tarihli kararında “Haberin içeriği açısından uyuşturucu kullanımı ile ilgili bir haberin tarihi, istatistiksel veya bilimsel amaçlarla İnternet ortamında kolaylıkla ulaşılabilirliğinin sağlanmasının zorunlu olduğu da söylenemez. Bu bağlamda kamu yararı bakımından siyasi veya medyatik bir kişiliğe sahip olmayan başvurucu hakkında İnternet ortamında yayınlanan haberlerin kolaylıkla ulaşılabilirliğinin başvurucunun itibarını zedelediği açıktır. Sonuç olarak başvurucu hakkında yapılan haberler unutulma hakkı kapsamında değerlendirilmesi gereken haberlerdir.” denilmiştir.
Türkiye’de unutulma hakkının kullanılması için;
- İçeriğin üzerinden uzun bir zaman geçmiş olması.
- Haber ya da içeriğin olumsuz olması ve kişinin kişilik haklarını zedelemesi.
- Anayasada tanınan haklar ile (basın, düşünce ve ifade özgürlüğü) çatışmaması, çatışması halinde unutulma hakkı ve kişilik haklarının üstün gelmesidir.
